In de kijker

Brussel, internationaal, institutioneel en diplomatiek centrum

Vanaf het Verdrag van Rome in 1957 besloten de ontluikende Europese instellingen al snel om zich te vestigen in Brussel. Sindsdien groeide de Belgische hoofdstad uit tot Europese hoofdstad en kozen talloze internationale instellingen en organisaties Brussel als hoofdzetel.Wij stellen u graag 5 grote internationale of intergouvernementele organisaties voor die hun hoofdzetel in Brussel hebben.

De Europese Unie

Hoewel de Europese Unie geen hoofdstad heeft, zijn de belangrijkste Europese instellingen in Brussel gevestigd: de zetel van de Europese Commissie, één van de twee zetels van het Europees Parlement, de zetel van de Raad van de Europese Unie, en de zetel van de Europese Raad bevinden zich in Brussel.

De Europese Unie is een uit 28 Europese lidstaten bestaand statenverband, dat functioneert via een systeem van onafhankelijke supranationale instellingen en door de lidstaten gemaakte intergouvernementele samenwerkingsafspraken. Artikel 2 van het Verdrag van Lissabon omschrijft de doelstellingen en de waarden waarop de Unie berust, zijnde de “eerbied voor de menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en eerbiediging van de mensenrechten, waaronder de rechten van personen die tot minderheden behoren. Deze waarden hebben de lidstaten gemeen in een samenleving die gekenmerkt wordt door pluralisme, non-discriminatie, verdraagzaamheid, rechtvaardigheid, solidariteit en gelijkheid van vrouwen en mannen.”

De Europese Unie begon als een club van 6 (België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland) in 1951 met de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal. In 1957 volgden de oprichting van de Europese Economische Gemeenschap en Euratom. Het lidmaatschap breidde uit met Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk in 1973, met Griekenland en Spanje in 1981, met Portugal in 1986, en met Finland, Oostenrijk en Zweden in 1995. De grootste uitbreiding vond plaats in 2004 met de toetreding van 10 centraal- en middeneuropese staten: Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië. In 2007 werden Bulgarije en Roemenië lid van de Europese club. De laatste toetreding tot nu toe was Kroatië in 2013.

De Navo

De gebouwen van de Europese Unie in Brussel zijn voornamelijk geconcentreerd in de Europese wijk. Rechtstreeks stellen de Europese instellingen in Brussel rond de 50.000 mensen te werk. Onrechtstreeks komen daar nog zo’n 50.000 arbeidsplaatsen bij.

Het Navo-verdrag (officieel “het Verdrag van Washington”) werd ondertekend in 1949. Het voorziet in de wederzijdse verdediging van de lidstaten in geval van een gewapende aanval. Het artikel 5 van het Navo-verdrag bepaalt dat de Navo-lidstaten overeenkomen: “dat een gewapende aanval tegen een of meer van hen in Europa of Noord-Amerika als een aanval tegen hen allen zal worden beschouwd; zij komen bijgevolg overeen dat, indien zulk een gewapende aanval plaatsvindt, ieder van hen de aldus aangevallen partij of partijen zal bijstaan, in de uitoefening van het recht tot individuele of collectieve zelfverdediging erkend in artikel 51 van het Handvest van de Verenigde Naties, door terstond, individueel en in samenwerking met de andere partijen, op te treden op de wijze die zij nodig oordeelt met inbegrip van het gebruik van gewapend geweld om de veiligheid van het Noord-Atlantisch gebied te herstellen en te handhaven.”

Het Navo-lidmaatschap staat open voor elke Europese staat die de verwezenlijking van de beginselen van het Navo-verdrag kan bevorderen en die kan bijdragen tot de veiligheid van het Noord-Atlantisch gebied. De Navo telt momenteel 29 lidstaten. De oorspronkelijke leden van de Navo waren België, Canada, Denemarken, Frankrijk, Ijsland, Italië, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Portugal, het Verenigd Koninkrijk en de USA. Vanaf 1952 sloten Turkije en Griekenland zich aan. De Bondsrepubliek Duitsland volgde in 1955, Spanje in 1982, en Hongarije, Polen en Tsjechië in 1999. In 2004 breidde het grondgebied van de Navo uit met Bulgarije, Estland, Letland, Litouwen, Roemenië, Slovenië en Slowakije. In 2009 traden Albanië en Kroatië tot de Navo toe. In 2017 volgde Montenegro. Momenteel willen ook Bosnië-Herzegovina, Cyprus, Macedonië, Georgië en Oekraïne lid worden van de Navo, maar hun aanvragen tot lidmaatschap zijn om diverse redenen uitgesteld.

De Navo heeft haar hoofdkwartier in de Brusselse deelgemeente Haren. De Navo telt rechtsstreeks zo’n 4.500 werknemers in Brussel.

De Benelux Unie

De Benelux is het intergouvernementele samenwerkingsverband tussen België, Nederland en Luxemburg.

Nog tijdens de Tweede Wereldoorlog, in Londen, beslisten de gevluchte regeringen van België, Nederland en Luxemburg om nauwer te gaan samenwerken. De Benelux ging in 1944 van start als douane-unie. Zo namen de drie partners het voortouw in de allereerste stappen naar een Europese integratie. In 1958 mondde de douane-unie tussen België, Nederland en Luxemburg uit in het Verdrag tot de oprichting van de Benelux Economische Unie, die een verbreding en een verdieping van de economische samenwerking inhield.

Op 17 juni 2008 werd een nieuw Benelux-Verdrag ondertekend. Voortaan zal de samenwerking zich concentreren op drie kernthema’s: de interne markt en de economische unie (met o.a. effectief grensoverschrijdend arbeidsmarktbeleid in de grensregio’s en een samenwerking tussen onze drie landen in de industrie-, de diensten-, de transport- en de energiesector), duurzame ontwikkeling, en justitie en binnenlandse zaken (met o.a. grensoverschrijdend politieoptreden, bestuurlijke aanpak ter bestrijding van de grensoverschrijdende criminaliteit, beveiliging van communicatietechnologie en van vitale infrastructuur, fraudepreventie en fraudebestrijding, grensoverschrijdende gezondheidszorg, en vlottere patiëntenmobiliteit in de Benelux). Met al deze nieuwe kerntaken werd ook de naam van het samenwerkingsverband in 2008 gewijzigd in de Benelux Unie.

De Benelux Unie heeft haar hoofdzetel in de Regentschapsstraat in Brussel, vlak bij het justitiepaleis.

Eurocontrol

Eurocontrol is een internationale organisatie die instaat voor de coördinatie van de luchtverkeersleiding in Europa. Eurocontrol werkt op dit ogenblik een uniform systeem uit voor het luchtverkeer in het hele Europese luchtruim.

Er zijn op dit ogenblik 41 lidstaten. Buiten alle landen van de Europese Unie, zijn dit Albanië, Armenië, Bosnië-Herzegovina, Georgië, Moldavië, Monaco, Montenegro, Noord-Macedonië, Noorwegen, Servië, Turkije, Ukraïne en Zwitserland.

De hoofdzetel van Eurocontrol is gevestigd in de Brusselse deelgemeente Haren. Eurocontrol heeft (gespreid over heel Europa) 1.900 werknemers.

De Werelddouaneorganisatie

De Werelddouaneorganisatie is een intergouvernementele organisatie die zich bezighoudt met alle mogelijke aspecten van douane. Ze bevordert een eerlijke, transparante en voorzienbare douaneomgeving. Dit komt de internationale handel ten goede en maakt het mogelijk om fraude efficiënt te bestrijden.

Op dit ogenblik zijn 182 landen uit heel de wereld lid van de Werelddouaneorganisatie. Ze heeft haar zetel in Sint-Joost-ten-Node.

Vlaams Pleitgenootschap